Al meer dan 35 jaar kennen Doron Zachar en ik elkaar. Hij teelde anemonen die wij verkochten op de bloemenveiling in Eelde, waar ik werkte. Zo raakten we bevriend. Jaarlijks bezocht ik hem in Alon Hagalil, een moshav op de rand van Galilea en de Yisrael Vallei. Zo maakte ik kennis met de Jordan Valley Activists.
Tom Stellingwerf
In Alon Hagalil hadden we diepgaande gesprekken over het leven; over Nes Ammim waar ik gewoond had. Over Duitsland, het land dat Dorons ouders ontvluchtten vanwege het naziregime in de jaren dertig. En natuurlijk was de politiek in Israël vaak onderwerp van gesprek. Nadat hij zijn bedrijf verkocht verloren we het contact. Totdat na 7 oktober 2023 de spanningen in Israël toenamen.
Ik besluit Doron te bellen om te horen hoe het met hem gaat. Het is mijn kennismaking met Jordan Valley Activists, waar Doron na zijn zeventigste als vrijwilliger bij betrokken raakte. Hij spreekt er bevlogen over.
Vierentwintig uur per dag
“Jordan Valley Activists is een groep geweldloze activisten. Met 250 Israëlische vrijwilligers beschermen we achttien Palestijnse schaapherdersgemeenschappen in de Jordaanvallei tegen het geweld van de kolonisten. Vierentwintig uur per dag. De kolonisten worden steeds gewelddadiger en brutaler tegen de Palestijnse herders die hier al generaties lang wonen. Ze dringen de gemeenschappen binnen, stelen, brengen vernielingen aan en veroorzaken zelfs lichamelijk letsel. Het leger, de politie en het burgerlijk bestuur werken nauw samen met de kolonisten, met een uitgesproken doel: de vallei zuiveren van Palestijnse bewoners.”
118 schapen bleken doodgeschoten
Doron vertelt over een recent voorval: “Hammam al-Malih is een kleine gemeenschap – ongeveer tien families. Ze leven van het fokken en hoeden van schapen. Al dagenlang merkten de bewoners dat kolonisten hun woongemeenschap in de gaten hielden. Op 17 juli om 21.00 uur vielen de kolonisten hun kamp binnen. Bewoners werden met knuppels geslagen. Er werd in de lucht geschoten.
Onmiddellijk arriveerden meer kolonisten, gevolgd door het leger. Soldaten bonden de herders vast en blinddoekten hen. Terwijl de herders geboeid vastlagen, openden de kolonisten de deuren van de hokken en lieten de schapen ontsnappen. Alles onder toeziend oog van leger en politie.
“Activisten van onze groep waren snel ter plaatse, maar werden door het leger tegengehouden, zodat ze niet bij de slachtoffers konden komen. Bij het eerste daglicht begon onze zoektocht naar de schapen. 118 schapen bleken doodgeschoten of doodgeslagen en 86 gewond. Minder dan 100 schapen keerden uiteindelijk veilig terug. De bekende relschoppers bleven buiten schot en bewijsmateriaal werd verdoezeld.”
Ik kreeg een zware boete
“De aangifte die ik de volgende dag samen met de slachtoffers deed, liep op niets uit. Er was geen tolk beschikbaar, was de smoes. Wel kreeg ik een zware boete toen zij mijn auto onderzochten alsof het een technische keuring betrof. Pas bij de derde poging werden we toegelaten.
“Het lijkt verdacht veel op de jaren dertig in Duitsland”
“Alles wordt in het werk gesteld om ons te hinderen en af te schrikken. 99 procent van de Palestijnse klachten wordt niet behandeld. Hoewel er niemand is omgekomen, zijn dit ernstige gevallen van onrechtvaardigheid en intimidatie. De Jordaanvallei is het rustigste gebied op de Westelijke Jordaanoever. Het aantal terroristische aanslagen is er minimaal vergeleken met de dagelijkse ellende in de overige gebieden op de Westelijke Jordaanoever. Jordan Valley Activists speelt hierin een belangrijke rol.”
Een donkere tijd
“Het is een donkere tijd,” zegt Doron mij aan de telefoon. “Ik weet niet hoe lang we dit nog volhouden. Jullie steun is heel hard nodig! Het lijkt verdacht veel op de jaren dertig in Duitsland, het land dat mijn ouders tijdig ontvluchtten. Wie had kunnen denken dat het hier zover zou komen?”
De Westbank / Westelijke Jordaanoever
Sinds de Zesdaagse Oorlog in 1967 is de Westbank bezet door Israël. In de Oslo-akkoorden werd de Westelijke Jordaanoever verdeeld in een A-, B- en C-gebied. De Palestijnse Autoriteit heeft de volledige zeggenschap in gebied A. In zone B heeft de Palestijnse Autoriteit de administratieve zeggenschap en is het samen met Israël verantwoordelijk voor de veiligheid. Zone C is verreweg het grootste gebied (ruim 60 procent). Hier heeft Israël het volledig voor het zeggen en hier bevinden zich vrijwel alle door Israël geautoriseerde nederzettingen. De oorspronkelijke bedoeling was dat de Palestijnse Autoriteit langzaam maar zeker ook de zeggenschap zou krijgen over de C-gebieden. Dit is nooit gerealiseerd, met als argument: de veiligheidssituatie van Israël.
Jordan Valley Activists & Damsterboord
Op de Arabische Westelijke Jordaanoever is de aanwezigheid van de Jordan Valley Activists meer dan ooit nodig. Hun missie is om de Palestijnse herdersgemeenschappen in de Jordaanvallei te begeleiden en te beschermen tegen geweld van kolonisten, tegen de bezetting door het leger en tegen de politie die de kolonisten in bescherming neemt. Zij hebben aandacht voor de behoeften van de Palestijnse herdersgemeenschappen waarmee ze samenwerken. JVA is een geweldloze groep vrijwilligers uit Israël, die zich inzet tegen de gedwongen verplaatsing van Palestijnen in de Jordaanvallei.
In de harde realiteit van de Westelijke Jordaanoever monitoren de vrijwilligers het geweld van kolonisten en voorkomen opzettelijke schade en sloop door het Civiel Bestuur. Bovendien documenteren zij incidenten. In deze tijden zijn de Israëlische vrijwilligers 24/7 aanwezig in het gebied.
De gemeente Damsterboord steunt doelen die zich bezighouden met vrede, gelijkheid en herstel. Daarom staan ook de Jordan Valley Activists op het collecterooster. U kunt uw bijdrage aan Jordan Valley Activists overmaken op NL28INGB 0000847490 ter attentie van Diaconie Damsterboord o.v.v. Jordan Valley Activists.
Dit artikel verscheen eerder in Kerk in Stad 15 – 2025, kerkinstad.nl