Tips, advies en informatie voor preekvoorzieners
Maar liefst 78 preekvoorzieners uit onze classis kwamen op 5 september bij elkaar om van gedachten te wisselen over de grote moeite voorgangers te vinden. Nog meer gaven hun belangstelling aan. Het tekort aan voorgangers (predikanten en kerkelijk werkers) is groot, en wordt nog groter. We deelden met elkaar waar eventueel mogelijkheden en kansen liggen. Lees de overwegingen en tips in dit artikel!
Wie mogen er voorgaan?
Volgens de Kerkorde van de PKN mogen in de eredienst voorgaan: predikanten van de kerk, voorgangers die behoren tot een kerkgemeenschap in Nederland of daarbuiten waarmee de Protestantse Kerk in Nederland bijzondere betrekkingen onderhoudt (volgens bepaalde regels), proponenten (theologen in opleiding met bevoegdheid) en kerkelijk werkers met preekconsent (met uitzonderingen: bijvoorbeeld geen sacramenten, bevestiging ambtsdragers of uitspreken van de zegen). In noodgevallen waarin geen voorganger beschikbaar is mag de kerkdienst geleid worden door een ambtsdrager of lid van de gemeente.
Hoe werkt preekconsent?
Een preekconsent is gekoppeld aan een gemeente; de gemeente vraagt het preekconsent aan. De landelijke commissie Preekconsenten in Utrecht beoordeelt de aanvragen en kent preekconsent toe. Vanwege de preeknood die sinds 2022 in onze regio geldt, krijgt een kerkelijk werker een preekconsent voor de hele classis, dat geldt ook voor hen die al een preekconsent hebben. In Utrecht wordt het register van kerkelijk werkers bijgehouden, niet in de classis.
Ambtsdiscussie
In het breed moderamen hebben we gezegd dat als geestelijk verzorgers voorgaan in ziekenhuizen/zorginstellingen, het geen probleem is dat zij ook in de gemeente voorgaan. Ingewikkelder is momenteel de positie van kerkelijk werkers. Veel van hen hebben geen preekconsent, of staan niet in het register. Dat betekent dat zij (nog) niet de vereiste opleiding hebben gevolgd. Landelijk is er een discussie gaande over hun positie en hoe we de positie van deze waardevolle groep kunnen waarborgen.
Online een voorganger zoeken
Raadpleeg de volgende websites om voorgangers buiten uw eigen netwerk te vinden:
- Preekbeurtenzoeker: PKN.nl
- Beschikbaarheidskalender van de confessionele beweging: beschikbaarheidskalender.nl
- Preekbeurtennetwerk (Facebookgroep); let wel op dat beschikbare mensen mogen voorgaan in de PKN
Geen voorganger?
Is er geen voorganger voor een kerkdienst, dan kunt u deze mogelijkheden overwegen:
- Meer inzet van gemeenteleden voor het houden van vieringen, bijgestaan door een voorganger om een dienst voor te bereiden. Dit moet naar de toekomst toe goed geregeld worden, ook vanuit de landelijke kerk.
- Preeklezen: het is prima als er in een noodsituatie een viering beschikbaar is met lezingen, liederen en gebeden.
- Moderne middelen: de gemeente kan via een beamer een dienst in een buurgemeente volgen. Wel verstandig om dit in overleg te doen!
- Twee-in-één: Eén voorganger doet tweemaal dezelfde dienst in buurtgemeenten, op twee verschillende tijdstippen op de zondag. Dit kan alleen als de betrokken gemeenten flexibel zijn qua aanvangstijden.
- Kerken meer laten samenwerken, diensten met weinig kerkgangers samenvoegen: Dit is een goede optie, maar heb dan wel respect voor de eigenheid van kleine gemeenten. Ga bijvoorbeeld als grotere gemeente naar de kleinere gemeente toe, in plaats van te verwachten dat zij altijd naar de grotere gemeente komen.
Niet te vroeg beginnen
Het is een grote zorg dat preekvoorzieners al zo vroeg beginnen. In het najaar van dit jaar beginnen sommige preekvoorzieners al met het invullen van 2025. Zo maken we het elkaar eigenlijk nog moeilijker, maar het is lastig om hier afspraken over te maken. Om de spiraal te doorbreken, zouden ook voorgangers moeten aangeven dat zij voor het volgende jaar niet eerder te benaderen zijn dan april, liefst na Pasen, en dus niet eerder.
Praten met de kerkenraad
De kerkenraad is uiteindelijk verantwoordelijk voor het invullen van het preekrooster, niet de preekvoorziener. Deel als preekvoorziener dus vooral uw zorgen met de kerkenraad. Die kan in noodgevallen de viering met gemeenteleden verzorgen.
Tips
- Werk samen als preekvoorzieners: zoek contact met de preekvoorzieners in de regio om gezamenlijk het rooster in te vullen. Er zijn niet voldoende voorgangers, dat betekent dat we solidariteit moeten tonen en elkaar een beetje helpen om ervoor te zorgen dat de voorgangers overal verspreid kunnen voorgaan.
- Vergeet de emeriti predikanten niet: emeriti predikanten kunnen sinds kort ook als ambulant predikant worden ingezet. Dat is nu in tijd nog beperkt, maar daar zal aan moeten worden gewerkt.
- Benader christelijke instanties zoals Stichting Open Doors of Compassion: zij hebben ook voorgangers. U kunt sprekers aanvragen die een dienst kunnen doen, de collecte is dan voor die instantie.
Leny de Zeeuw, scriba classis Groningen-Drenthe
scriba@classisgroningendrenthe.nl