Nieuwsbrief 5-2025, week 36
Classis Groningen-Drenthe op weg naar duurzaam gemeente-zijn

www.classisgroningendrenthe.nl

Classispredikant ds. Ellen Peersmann
E-mail
T 06 – 58 01 52 61

Scriba Leny de Zeeuw
E-mail
Post: Binnenes 9-b, 7981 BK Diever

Preses Raymond Poede
E-mail

Regiopredikant ds. Heleen Maat
E-mail
T 06 – 20 36 62 25

Classisteam van links naar rechts:
ds. Ellen Peersmann, classispredikant; Theo Trox, financieel beleidsadviseur; Evelien Vrolijk, adviseur dienstverlener;
ds. Heleen Maat, regio-interimpredikant
Meditatie
‘‘Laat de kinderen bij Me komen, houd ze niet tegen, want het Koninkrijk van God behoort toe aan wie is zoals zij. Ik verzeker jullie: wie niet als een kind het Koninkrijk van God ontvangt, zal er zeker niet binnengaan’ Marcus 10:13-15.

Vorige week keek ik op TV naar de uitzending van het kinderprinsengrachtconcert 2025. Het was een mix van klassieke muziek en populaire nummers. Leden van het Jeugdorkest Nederland en drie jonge solisten zorgden voor een onvergetelijk uur, met voor mij als hoogtepunt het lied ‘Have a little Faith’ van Son Mieux. ‘Have a little faith, you’ll see It’s alright. Take a little time to breathe. The tide turns eventually. It comes in it goes out. If you’re ever in doubt just have a little faith.’
In deze wereldtijd waarin we dagelijks geconfronteerd worden met beelden van uitgehongerde kinderen, kapot geschoten gebouwen, onschuldige gijzelaars die nog steeds niet naar huis kunnen, witte zakken met geliefden die door een kogel zijn omgekomen en regeringsleiders die wegen zoeken om vrede te bewerkstelligen, maar niet snel tot resultaat komen, brengt dit lied in deze tijden van angst en chaos schoonheid. ‘Have a little Faith’ spreekt van blijven geloven en hopen en uitzien naar andere en betere tijden.
Het Kinderprinsengracht bracht een heerlijke en onbezorgde middag. Voor de kinderen, voor de toeschouwers in hun bootje in de Prinsengracht, maar ook voor mij. Een uur lang was de wereldpolitiek ver weg. De oorlog in Oekraïne gestopt, de Gazastrook weer bewoonbaar door Palestijnen, de gijzelaars weer veilig terug in Israël, de stikstof problematiek opgelost en was er voldoende schone energie. Tijdens die onbezorgde middag mochten we even alles loslaten en ons richten op de schoonheid van muziek en de vreugde en zorgeloosheid van kinderen.
Laten we af en toe het onbezorgde kind in onszelf koesteren
Die zorgeloosheid van een kind, kennen wij dat nog? Durven we dat nog toe te laten? Kunnen we ons dat permitteren of moeten we altijd ‘aan staan’? Overal een mening over hebben? Een oplossing voor bedenken? Betrokken zijn op de actualiteit? Ik besef dat we niet onverschillig mogen en kunnen zijn. Ik weet dat er mensen nodig zijn, die voor de onrust in het land met oplossingen moeten komen. Dat er compromissen gesloten moeten worden en dat iedereen ‘water bij de wijn’ moet doen om tot een overeenkomst te komen. En ik weet ook hoe moeilijk dat proces is.
Nee, onbezorgd leven en alles wat op je afkomt langs je heen laten glijden dat is niet goed, daarmee doe je de ander – en misschien ook wel jezelf – tekort. Maar toch…. laten we af en toe het onbezorgde kind in onszelf koesteren. Gewoon om het vol te kunnen houden. Jezus had kinderen in het bijzonder lief. Hij zei tegen zijn leerlingen dat ze hen niet tegen moesten houden, maar bij Hem brengen. Tegen volwassenen zei Hij dat ze net als een kind moesten worden, omdat een kind dicht bij God staat. Een kind heeft een grenzeloos vertrouwen in het goede en kan onbezorgd genieten van het moment. Een kind heeft het vertrouwen dat het goed komt met de wereld. Dat eens onze aarde wordt zoals de profeet Jesaja heeft gezegd: ‘Geen pijn, geen verdriet en alle ellende vergeten.’ Laten we het verlangen naar zo’n wereld vasthouden en ons leven ermee kleuren.
Een goede start van het kerkseizoen gewenst met veel onbezorgde ogenblikken. Ds. Ellen Peersmann
Uit het classicale werkveld
Notulist en webredacteur: Dick Vos stelt zich voor

Sinds het voorjaar ondersteun ik het breed moderamen als notulist. Dat heb ik in diverse functies vaker gedaan, voor het breed moderamen blijkt het een klus apart. Vergaderingen van 17.00 tot 22.00 uur, zij het onderbroken door een maaltijd, vergen het nodige van de concentratie en leiden door de vele onderwerpen, aandachtspuntjes en kennisgevingen zomaar tot verslagen van meer dan tien kantjes. En dat in een compact lettertje. Sinds kort is hier het bijhouden van de classicale website bij gekomen. Typo’s daarop zijn nu dus voor mijn rekening.
In het dagelijks leven ben ik diaconaal werker in de Protestantse Kerk Assen, een halve baan die zich uitstrekt van meer beleidsmatig tot heel concreet uitvoerend werk. Als scriba ben ik betrokken bij de gemeente Noordlaren-Glimmen, waar ik ook woon. De rest van mijn werkzame leven vul ik met freelance activiteiten. Het maken van interviews en reportages bijvoorbeeld, vrijwel altijd over kerkelijke onderwerpen.
Een wat bijzondere mix van activiteiten misschien voor een theoloog van huis uit. Maar dingen lopen soms zoals ze lopen, en tot op heden heb ik gelukkig nooit spijt gehad van het aanpakken van wat er zoal op m’n pad kwam in verschillende fasen van mijn leven. Dick Vos
Classicale Steunpunten
In het beleidsplan van de classis wordt gesproken over afnemende bestuurskracht en dat we als gemeenten voor elkaar zorg moeten hebben. In de gesprekken die door zowel de classispredikant als de regio interim-regiopredikant worden gevoerd met individuele gemeenten komt steeds vaker de opmerking terug dat het moeilijk is om de kerkenraad en colleges op peil te houden en dat het vinden van vrijwilligers voor allerlei taken steeds moeilijker en soms haast onmogelijk is geworden. Men zoekt dan ook vaker naar mogelijkheden om werkzaamheden, zoals financiële administratie en ledenadministratie uit te besteden.
Het Breed Moderamen van de classis heeft eind 2024 een werkgroep samengesteld die de mogelijkheden van ‘Classicale Steunpunten’ gaat onderzoeken. Deze werkgroep heeft de volgende leden: Raymond Poede (voorzitter classis), Henk van Dijk (oud-voorzitter classis), Theo Trox (Financieel Beleidsadviseur CCBB) en Wim Wisman (voorzitter Financiële Commissie van de classis). De werkgroep is in overleg gegaan met de bestaande kerkelijke bureaus van Assen, Groningen en Hoogeveen en de VKB (de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer in de PKN). Het overleg heeft geleid tot het vormen van 4 sub-werkgroepen, namelijk:
- Financiën, financiële en ledenadministratie, begraafplaatsadministratie en jaarrapportages;
- Personele zaken, loonadministratie en HRM;
- Beheer gebouwen en
- Juridische structuur en organisatie*), vermogensbeheer
*) waarbij gedacht kan worden aan een classicale stichting waar genoemde plaatselijke bureaus onderdak vinden
Deze subgroepen rapporteren eind september aan het gezamenlijk overleg en we hopen dat we per 1 januari 2026 in ieder geval met punt 1 van start kunnen gaan op classicaal niveau. We hopen op deze wijze de gemeenten in onze classis te kunnen ontlasten en hen te ondersteunen met dit initiatief.
Namens de werkgroep, Wim Wisman
Regiobijeenkomst VKB
Kom naar de VKB regiobijeenkomst in Haren op donderdag 2 oktober van 18.00 – 21.15 uur voor inspiratie, ontmoeting en kennisdeling!
Tijdens deze bijeenkomst, die begint met een eenvoudige maaltijd, ontmoet je collega-kerkrentmeesters, leer je van VKB-adviseurs en van elkaar. Ook krijg je inspiratie vanuit de lokale praktijk uit jouw eigen regio. We zijn te gast in de Zalencentrum ‘Gorechthuis’, Hortuslaan 1 , 9751 BE in Haren. Kor Visscher, voorzitter college kerkrentmeesters en Jetze Kempenaar van VKB heten je die avond hartelijk welkom. Daarna is er een stevig programma vol praktische kennis. Tijdens de avond kies je twee interactieve workshops onder leiding van een VKB adviseur.
Thema’s waaruit je kunt kiezen:
• Toekomstgericht kerk-zijn o.l.v. Jetze Kempenaar
• Gebouwen o.l.v. Joost Schelling
• Samenwerken rond kerkbeheer o.l.v. Bert Oomen
Naast inhoudelijke workshops is er ruimte voor ontmoeting, uitwisseling en bezinning. Deelname aan de regiobijeenkomst is gratis. Meld je aan op website van de VKB: www.kerkrentmeester.nl/agenda_item/regiobijeenkomst-groningen-drenthe/
Vacatures: scriba en secretarieel ondersteuner

Eind dit jaar stopt de huidige classis-scriba. Het breed moderamen van de classis is daarom op zoek naar twee opvolgers, te weten een scriba en een (betaalde) secretarieel ondersteuner voor scriba, preses en classispredikant.
Voor meer informatie: zie www.classisgroningendrenthe.nl/vacatures/
Solidair op weg met ons beleidsplan
Training teamontwikkeling kerkelijk werkers en predikanten
Door de teruglopende omvang van kerkgemeenschappen wordt het steeds lastiger om in elke gemeente een predikant aan te stellen. Vanuit deze realiteit is binnen onze classis het idee ontstaan om vanuit meerdere gemeenten samen te werken in clusters. Binnen zo’n cluster kan worden gekeken naar de beschikbare financiële middelen, zodat er gezamenlijk kerkelijk werkers en predikanten kunnen worden aangesteld die als team meerdere gemeenten bedienen.
Vanaf 1 september start binnen de classis, in samenwerking met de afdeling Educatie van de Dienstenorganisatie van de Protestantse kerk in Utrecht, een begeleidingsprogramma voor deze teams, bestaande uit een vierdaags startprogramma (met trainingsdagen elke twee tot vier maanden), een jaarlijkse terugkomdag en vier keer per jaar begeleide intervisie. Dit programma maakt deel uit van de Permanente Educatie.
Mochten jullie als team van een stadsgemeente, als team van een werkgemeenschap of als team van gemeenten die in een cluster samenwerken belangstelling hebben voor deze training neem dan gerust contact met me op. Ds. Ellen Peersmann
Diaconaat in de regio
Van de diaconaal werker
Wat een waardevolle diaconale initiatieven hebben we in onze classis! Het afgelopen jaar heb ik als diaconaal opbouwwerker al veel verschillende diaconieën mogen ontmoeten. Eén ding hebben ze allemaal gemeen: vanuit Gods liefde en zorg willen ze een helper zijn voor de medemens.
Tijdens mijn bezoeken hoorde ik inspirerende verhalen:
• een buurtmoestuin waar mensen elkaar ontmoeten,
• samen soep eten met buurtbewoners,
• een koffiefiets die een luisterend oor en iets lekkers de wijk inbrengt,
• vakantietasjes voor gezinnen die het nodig hebben…
Al deze ideeën laten zien hoeveel creativiteit en betrokkenheid er is. Daarom wil ik alle kerken en diaconieën uitnodigen om elkaar te blijven inspireren en verhalen te delen. Zo hoeven we niet allemaal opnieuw “het wiel uit te vinden”, maar kunnen we samen leren, ontdekken en nieuwe ideeën ontwikkelen.
Hebben jullie een diaconale actie, een inspirerend idee of een waardevolle ervaring die jullie willen delen voor Diaconaat in beeld? Ik hoor graag van jullie! Samen maken we zichtbaar hoe Gods liefde handen en voeten krijgt in onze dorpen en steden.
Hartelijke groet, Inge Huisman-van der Welle (i.huisman@protestantsekerk.nl)
Het classisteam

Op donderdag 28 augustus is het classisteam weer van start gegaan. ’s Morgens overleg over de begeleiding van gemeenten naar samenwerking in een cluster van meerdere gemeenten en na een gezamenlijke lunch hebben we het prachtige Havezate in Roden bezocht. We zien uit naar een prettige en toekomstgerichte samenwerking met jullie.
Theo Trox, Inge Huisman, Evelien Vrolijk, ds. Ellen Peersmann en ds. Heleen Maat (van links naar rechts op de afbeelding)
Mooie initiatieven in de classis
Ring Westerkwartier viert Sabbatsjubileum
Van Classis naar RING Westerkwartier

Classis Westerkwartier maakte in 2018 direct de goede doorstart van Classis naar RING Westerkwartier. Hun 1e RING-bijeenkomst was op 25 september 2018.
Het voelde als een bijzondere avond. Sindsdien hebben we onze RING bijeenkomsten steeds met vreugde, soms met een beetje zorg, kunnen voortzetten en we zijn erg dankbaar en blij dat we elk jaar drie mooie RING bijeenkomsten kunnen vullen. Goede ideeën kwamen veelal van de afgevaardigden van de diverse gemeenten binnen onze RING.
Nu we in ons 8ste jaar zijn, menen we dat we onze vreugde en dankbaarheid kunnen delen met zij die de RING een warm hart toedragen, maar ook met eenieder die nieuwsgierig is en graag iets mee over onze activiteiten zou willen horen. Daarom hebben we gekozen voor een feestavond met verhalenverteller Kees Posthumus en muzikant Juul Beerda. Hij kan als geen ander onze activiteiten in het juiste licht plaatsen en e.e.a. een beetje relativeren d.m.v. muziek, liedjes, teksten, ‘plaagjes’ en alles wat Kees ‘in huis’ heeft. En iedereen is welkom, om zich te verheugen in dit belangrijke onderdeel van het kerkenwerk in het Westerkwartier.
2 oktober 2025, Goede Herder kerk
De Gast 2, 9861 BM Grootegast
Aanvang 19:30 uur.
Samenwerking Groninger Kerken en Staatsbosbeheer

Eind augustus ben ik op bezoek geweest bij Nico Boele in Doezum en mocht ik een boeiend gesprek met hem hebben over natuur, weidebeheer, geloof en de zorg voor de schepping.
Nico is altijd boswachter geweest in Westerkwartier en is, samen met zijn vrouw Bobby, voorzitter van de kerkenraad van Hervormde Gemeente Opende-Kornhorn. Zij zetten zich al jaren in om de natuur dichter bij de mensen te brengen en proberen bewustwording te ontwikkelen over het feit dat je als mens mede-eigenaar bent van de natuur.
Nico is de initiatiefnemer van samenwerking tussen Staatsbosbeheer en de Stichting Oude Groninger Kerken. Hij zag al die prachtige Groninger kerken en begraafplaatsen in het landschap leeg staan en zocht naar een verbinding tussen natuur, cultuur en geschiedenis. Zo is de wandeling het Witte Nonnenpad ontstaan, die begint bij het ‘lijkenhuisje’ achter de Hervormde Kerk van Marum. Wandelroute Witte Nonnenpad – Westerkwartier.
Een andere route die tot stand is gekomen uit de samenwerking tussen Stichting Oude Groninger kerken en Staatsbosbeheer is ‘Het leedaanzeggerspad’ Wandelroute Leedaanzeggerspad – Westerkwartier
Prachtige wandelingen waarin je kennismaakt met de rijke geschiedenis van dit stukje Groningen.
Van harte aanbevolen. Ds. Ellen Peersmann
Leren in de kerk
Pastores Leerhuis Jodendom-christendom:
Jonathan Sacks, Leviticus, Boek van het heilige

Leerhuis voor predikanten en kerkelijk werkers, van de Classicale Werkgroep Kerk & Israël Groningen Drenthe. Na Genesis en Exodus gaat het Leerhuis dit jaar verder met het derde uit de reeks: Leviticus (ISBN 978-94-92183-93-4, Skandalon 2020).
“Leviticus is misschien wel de sleuteltekst van het jodendom. Hier horen we voor het eerst het gebod ‘Heb je naaste lief als jezelf’. En Leviticus is ook de bron van een nog hoger moreel principe: ‘Heb vreemdelingen lief als jezelf, want jullie zijn zelf vreemdelingen geweest in Egypte.’ Het is Leviticus dat opdraagt om anderen hun vrijheid te gunnen en respect te hebben voor de grenzen in de natuur.
Rabbijn Jonathan Sacks neemt de lezer mee in de diepe gelaagdheid van Leviticus. Jonathan Sacks (1948-2020) was opperrabbijn van Groot-Brittannië en lid van het Britse Hogerhuis.
Waar: Synagoge Zuidlaren, Zuiderstraat 1, 9471 KJ Zuidlaren
Data: 16 oktober, 18 december, 22 januari en 19 maart.
Tijd: 10.00-12.00 uur
Kosten: € 40,-
Onder leiding van ds. Jelle van Slooten, Zuidlaren
Info en opgave bij het secretariaat: Douwe Jan Douwstra, douwstra@home.nl
Deelnemers ontvangen een leesrooster na opgave.
Studiedag Israëlzondag onder hoogspanning
Studiebijeenkomst Israëlzondag biedt ruimte aan kritische stemmen
Als op 5 oktober in de Protestantse Kerk in Nederland de jaarlijkse Israëlzondag wordt gehouden, mogen kritische stemmen vanuit Palestijnse en Joodse zijde niet ontbreken. Vanuit die overtuiging belegt een collectief van Rode Lijn-theologen een studiedag op maandag 22 september, van 10.30-15.30 uur in Weesp. Medewerking wordt verleend door dr. Janneke Stegeman, bijbelwetenschapper en voormalig Theoloog des Vaderlands.
De dag richt zich op voorgangers en andere theologen maar staat ook open voor leden van Kerk en Israël commissies en geïnteresseerde gemeenteleden. Deelnemers betalen € 20 en nemen hun eigen lunch mee. Vooraf opgeven is verplicht en kan tot en met maandag 15 september. Na die datum krijgen deelnemers het studiemateriaal toegestuurd, met ook nadere gegevens over het programma en de locatie. Meer informatie over de studiedag en de manier van aanmelding is te vinden op www.liberaalchristendom.nl
Thema van de dag luidt ‘Israëlzondag onder hoogspanning’. Het aangereikte materiaal is onder andere van Palestijnse christenen en beoogt een op de actualiteit betrokken duiding van bijbelse teksten en begrippen. Ook wordt aandacht besteed aan het werk van de onlangs overleden oudtestamenticus Walter Brüggemann die een duidelijk onderscheid maakt tussen het bijbelse en huidige Israël. Verder wordt stilgestaan bij de spanning die de Israëlzondag vandaag de dag kan oproepen in protestantse gemeenten.
Het collectief Rode Lijn-theologen bestaat uit:
Bert Altena, Johan van den Berg, André van den Bor, Jaap Goorhuis, Remco van Mulligen, Jan Offringa, Dick Pruiksma, Sander Ris en Janneke Stegeman.
Contact: Dick Pruiksma, pruiksma.dick@gmail.com, T: 0294 412 537, of Jan Offringa, j.offringa@planet.nl, T: 06 4989 4905
Landelijke kerk
Materiaal voor Israëlzondag
Op zondag 5 oktober is het in de Protestantse kerk ‘Israëlzondag’. Dit jaar is gekozen voor het thema ‘Rotsvast’ en gebaseerd op Deuteronomium 32 ‘Hij is een rots, Hij staat voor recht’. Op de website van de Protestantse Kerk is materiaal te vinden om je voor te bereiden op deze dag. Onder andere preekschetsen, gespreksvragen en een folder om te bestellen.
Israëlzondag | Protestantse Kerk in Nederland
Boekentip

Wil je de nieuwe scriba van de Protestantse Kerk Kees van Ekris nu al iets beter leren kennen? Lees dan zijn boek De magie van het geloof, Theologie over bezieling en betovering of luister op 2 oktober naar ‘De ongelooflijke podcast’ van de EO.
Afscheid of verbintenis van predikanten en kerkelijk werkers in onze classis
- Ds. Nick de Graaf te Den Ham heeft bedankt voor de Hervormde gemeente te Nieuweroord Noordscheschut.
- Ds. Henk Bakhuis is als ambulant predikant per 1 september werkzaam in de Gereformeerde kerk Dwingeloo.
- Dr. Andreas Wöhle neemt 13 en 14 september afscheid als president van de synode van de Evangelisch-Lutherse Kerk.
De volgende keer
Nieuwsbrief 6 verschijnt 15 december 2025
Door deze nieuwsbrief wil het Breed Moderamen van de classis Groningen-Drenthe kerkenraden, predikanten, kerkelijk werkers en andere belangstellenden informeren over ontwikkelingen en activiteiten in en rondom de classis. Stuurt u deze nieuwsbrief gerust door naar alle kerkenraadsleden en anderen waarvan u denkt dat ze er belangstelling voor hebben.