Werkbezoek landelijke kerk aan de regio (classis) Groningen-Drenthe vanwege de opvang van vluchtelingen vanuit een acute noodsituatie op vrijdag 23 september 2022
Aanwezig vanuit de landelijke kerk:
ds. Marco Batenburg, voorzitter van de synode van de Protestantse Kerk
Jurjen de Groot, directeur Dienstenorganisatie Protestantse kerk
ds. Karin van den Broeke, programmaleider Kerk in Actie van de Protestantse Kerk
Een fotografe moest zorgen voor de foto’s, zodat er op de website van de Protestantse Kerk een verslag zou komen. Doel van het gesprek is vooral te spreken over de acute noodopvang van vluchtelingen die anders in Ter Apel voor de poort buiten zouden moeten slapen.
Het loopt tegen half vier wanneer iedereen is verzameld in de Laarkerk in Zuidlaren. Het is daar een drukte van jewelste vanwege de veertig vluchtelingen die daar worden gehuisvest en alles in gebruik hebben genomen (inclusief keuken) en appeltaart hebben gemaakt: dat smaakt heerlijk. De drukte wordt mede veroorzaakt door de aanwezigheid van een grote groep vrijwilligers die bezig is met de voorbereidingen van een rommelmarkt. (Op zaterdag, wanneer ik nog even langs de rommelmarkt fiets, zie ik tevreden gezichten en hoor ik dat de opbrengst van ruim € 4000,- naar verwachting is, maar dit terzijde).
Karel van der Velden, voorzitter kerkenraad Laarkerk en Dick Vos, diaconaal werker Assen, beiden betrokken als coördinator bij de opvang in Zuidlaren en Assen vertellen van hun betrokkenheid en wat ze zoals tegen zijn gekomen. Indrukwekkend is de grote inzet en de manier waarop alles is georganiseerd. Er waren en zijn risico’s bij de opvang van mensen: onrust, een conflict dat uit de hand dreigt te lopen, positie van vrouwen, het speelt allemaal mee evenals een enkele reactie van buitenaf (wat er in Emmen toe heeft geleid dat de opvang is gestopt).
Bij mij blijft in ieder geval hangen dat het de betrokkenen veel geeft. Dat geldt de (beperkte vanwege taal) contacten met de vluchtelingen als ook de betrokkenheid van zo veel vrijwilligers van diverse pluimage. Oecumenische en dorps-contacten ontstaan en er is veel waardering vanuit het dorp. Ook de buurt is positief betrokken.
Eigenlijk zijn dat de verhalen die we ook uit andere opvangplekken meekrijgen. En Zuidlaren en Groningen als ook Assen zijn behoorlijk grote kerkelijke gemeenten, maar Maarland (Zeerijp) is dat veel minder en die kleine schaal geldt voor veel meer plekken. Vrijwilligers komen uit alle hoeken om mee te doen. En deze vrijwilligers raken emotioneel betrokken bij de mensen.
Iets na half vijf komen we bij de Immanuelkerk in de stad Groningen. Daar wacht een aantal gemeenteleden van de kerkelijke gemeente en hun predikant Anita Akkerman als ook André v.d. Bor, predikant in Maarland (met Zeerijp). Ook hier de verhalen van wat ze meemaken en ook hier de enorme inzet die indrukwekkend is. De drive van mensen om mee te doen en het beginmoment van INLIA op zaterdag 27 augustus worden genoemd: het moment waarop gemeenten werden gevraagd of zij mogelijkheden hadden en/of zagen om hulp te bieden; vijftig mensen waren aanwezig met jeukende handen en al op zondagavond waren er plekken ingericht en gevuld.
Hier spreken we ook over de rol van INLIA en de positie van onze landelijke kerk. INLIA heeft het spel op de wagen gezet en gemeenten kwamen in beweging; dat was een mooi initiatief, al wist niemand precies waar ze aan begonnen en al waren er ook risico’s.
De landelijke kerk durfde het niet aan plaatselijke gemeenten op te roepen te helpen, maar zij was ook daarna onzichtbaar en heeft niets laten horen. Aan dat laatste was wel behoefte.
Wat ook ontbrak was een soort van vluchtelingen-112, waar je naartoe zou kunnen bellen bij acute vragen dan wel problemen. Duidelijk werd al snel dat er een enorme dynamiek in de opvang kan zitten.
Wat op beide plekken klinkt is dat deze opvang gebeurt vanuit humanitaire overwegingen: je kunt die mensen niet op straat laten slapen. Toch vindt het plaats onder protest, omdat het een verantwoordelijkheid van de overheid zou moeten zijn en zij laten dit gebeuren. Het is een ‘gecreëerd probleem’, zo horen we. Alle mensen die betrokken zijn werken hard, maar er zijn te weinig mensen zeker als het gaat om COA en IND. Daar is zo veel afgebouwd en wegbezuinigd dat een oplossing nog niet in het verschiet ligt. Dat betekent dat acute noodopvang veel langer duurt dan gedacht.
Zowel INLIA als de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk hebben een programma voor structurele opvang. ‘De thuisgevers’ heet het kerkelijke programma en verbindt de opvang in kerk dan wel pastorie voor langere tijd aan een definitieve plek in de burgerlijke gemeente. Daar zijn afspraken met de overheid over gemaakt. Dat biedt perspectief voor de langere termijn, al blijft het een noodoplossing.
In dat verband was het gesprek met INLIA, zo tussen half zes en half zeven, ook goed en nuttig, voor mijn gevoel voor beide partijen. Zo vertrokken Karin en Marco en Jurjen rond half zeven weer naar het midden en zuiden van ons land. Het was een nuttige en goede afsluiting van deze week of misschien een goed begin van nieuwe beweging voor de opvang van vluchtelingen. We hebben heel wat inspirerende bijbelverhalen van de betrokken meegekregen, dat is wat de mensen hoop biedt en moed blijft geven.
Hartelijke groet, Jan Hommes
Glimmen, 25 september 2022
Lees hier de ingezonden brief van ds. Hommes in het Dagblad van het Noorden:
Foto van protestantsekerk.nl