Weer een regen van raketten op Israël vanuit Gaza en op Gaza vanuit Israël. In vorige rondes eindigde dit steevast in een wapenstilstand, verwoeste flats in Gaza, dodentallen waarbij die aan Palestijnse kant een veelvoud zijn van die aan Israëlische kant, een ronde touwtrekken over uitruil van gijzelaars en gevangenen.
Harmen Jansen, interim-predikant in De Bron
“Gaat u ook een gebedsdienst beleggen?” Vraag van een journalist op zondagavond (8/10). Hij belt een rondje langs predikanten voor quotes. Nee, ik had de verklaring van de Protestantse Kerk nog niet gelezen. Wel die zondagmorgen gebeden dat het verlangen naar eigen veiligheid de Israëli’s ook helpt om hetzelfde verlangen bij de ander te herkennen, en omgekeerd. En ik zeg de man dat ik vind dat de waarde van een Palestijns mensenleven niet minder is dan dat van een joodse Israëli, maar dat ik dit besef bij medekerkleden wel eens mis.
Een paar dagen eerder was een collega (ook PKN) bij aankomst in Tel Aviv door de Israëlische politie opgepakt en het land weer uitgezet. Ze zit weer veilig thuis. Maar ze had solidair bij Daoud Nasser willen zijn, op zijn boerderij ‘Tent of Nations’ in de buurt van Bethlehem en Hebron, bekend van de steen bij de ingang met de tekst ‘Wij weigeren vijanden te zijn’. Haar misdaad: ze was waarneemster geweest van EAPPI (Ecumenical Accompaniment Programme in Palestine and Israel). In dit programma van de Wereldraad van Kerken registreren en rapporteren ploegen buitenlandse vrijwilligers al jarenlang gewelddadigheden tegen burgers, zowel die van de Israëlische bezettingsmacht en kolonisten tegen Palestijnse burgers, als omgekeerd van Palestijnen tegen Israëli’s.
Maar dit is dus erger dan eerder. Het regent behalve raketten ook oorlogsmisdaden. Een bloedbad onder jonge bezoekers van een festival. Een kibboets die compleet wordt uitgemoord. Vergelijkingen met de nazi’s dringen zich op. Of met de pogroms in eerdere fasen van de geschiedenis. Regelrechte terreur in de orde van grootte van Al Qaida en Islamitische Staat. Dit moet de kop worden ingedrukt. Wie had gedacht dat er zoveel wapentuig met zoveel slagkracht had kunnen worden ingevoerd en opgeslagen onder het oog van het leger met de meest geavanceerde spionageapparatuur van de wereld? Waar gaat dit heen nu Iran via de tunnels van Hamas probeert te stoken in de groeiende ontspanning tussen Israël en de soennitische staten van het Midden-Oosten?
Maar het compleet afsnijden van alle voorzieningen van gas, water, elektra, voedsel van een complete stedelijke agglomeratie, gepaard met een oproep om te vluchten terwijl er geen uitgang is, doet ook het ergste vrezen. De ultrarechtse regering van Israël neemt al lang een loopje met internationaal aanvaarde principes over rechtspraak en het optreden van politie en leger. Hoe terroristisch gaat de contraterreur nu worden?
“…onze waardigheid schouder aan schouders staand met de hunne”
Laten we ons hier niet schamen voor verlegenheid. Waarom wordt weigering om partij te kiezen direct uitgelegd als gebrek aan medeleven? Aldus vraagt de predikant van Nes Ammin. In dialoogprogramma’s vertellen Israëli’s en Palestijnen, dus joden, christenen en moslims, elkaar in ontmoetingen over hun verlieservaringen en hun pijn. Maar nogal wat politici en predikanten kiezen nu polariserend voor de verbale aanval op iedereen die een zin begint met ‘maar’. Vierkant achter Israël – geen ‘maar’ over de schuld die Israël ook zelf heeft aan het creëren van dit monster van terreur? Geen ‘maar’ over de opstelling van het Westen in de afgelopen decennia tegenover Israël dat het conflict met de Palestijnen in stand hield en zich niet constructief inspande voor een oplossing? Geen ‘maar’ over het christenzionisme dat veel kerkleden liet wegkijken van het aanhoudende onrecht in het Beloofde Land, omdat het toch zo fijn is dat nu eindelijk de Joodse Terugkeer tot stand gekomen was? En waarom is hier niet al lang een VN-vredesmacht?
Er zijn Joden die zulke vragen juist nu wel blijven stellen. De Israëlische organisatie ‘Rabbis for Human Rights’ bijvoorbeeld op zondag 8 oktober: “De grote vraag is of we zullen worden weggevaagd door de falende concepten die al keer op keer bewezen hebben dat ze schadelijk zijn, of dat we ons bekeren tot iets fundamenteel anders, een weg die niet alleen onze vrede verzekert maar ook die van anderen, onze toekomst samen met die van hen, onze waardigheid schouder aan schouders staand met de hunne.”
Elke zondag komen we al samen voor gebed. De dienst die we nu de slachtoffers kunnen bewijzen en hun vrienden, familieleden en bondgenoten in ons land en onze stad: hun verdriet in de schaal van onze gebeden leggen. Zonder te vlaggen voor nationaliteiten. De Schrift lezen die ons uit dit land vol traumatische geschiedenissen is komen aanwaaien en ons in een uitleg blijven oefenen die de Stem van gerechtigheid en barmhartigheid niet smoort, als heftige gevoelens van verbondenheid ons verleiden tot instemming met drastische en snelle ‘oplossingen’. Ongemak toelaten met waarheden die ons gisteren nog houvast bezorgden. En de droom niet opgeven over vrede in en rond Jeruzalem voor iedereen, hoe lang en moeilijk de weg erheen ook is.
Dit artikel verscheen eerder in Kerk in Stad 19 op 24 oktober 2023 – kerkinstad.nl.