Eerstejaars van de cursus Theologie voor geïnteresseerden in gesprek
De cursus Theologische Vorming voor Geïnteresseerden is een door het hele land gegeven, driejarige cursus op het gebied van de moderne, wetenschappelijke theologie, georganiseerd door de PKN. De eerstejaars cursisten vertellen wat hen bezielt.
Reinder de Jager
In Groningen worden de lessen gegeven in het Willem Lodewijk Gymnasium. Drie seizoenen lang komen deskundige docenten je iets vertellen over de vakken Nieuwe Testament, Oude Testament, Kerkgeschiedenis, Filosofie, Dogmatiek, Geloven in de samenleving, Spiritualiteit, Ethiek en Judaïca (de joodse afkomst van onze christelijke theologie) – over de hele breedte van de theologie, dus.
Verwacht geen Alfa-cursus: deze leergang is niet per se bedoeld om mensen in aanraking te laten komen met het Evangelie, te bekeren of tot één bepaald geloof te brengen. Hij is bedoeld voor mensen die wat meer willen weten over de laatste inzichten in genoemde vakgebieden – en dat kan juist wel heel confronterend zijn voor wie vroeger op een stellige manier het geloof is bijgebracht. Voor die mensen wordt er stevig aan hun zekerheden geschud, maar dat levert in de cursusgroep vaak prachtige gesprekken op. De docenten staan daar open voor en daardoor is er een mooie wisselwerking tussen nieuw inzicht en oud zeer. Daardoor draagt deze cursus (die voor iedereen toegankelijk is) toch bij tot geloofsverdieping, op een indirecte manier.
In de maand september van elk jaar zijn er een soort kennismakingsdagen – voor een paar tientjes maak je kennis met docenten en hun vakgebied. Dan kun je gefundeerd besluiten om de cursus aan te gaan. De cursus zelf kost rond de 225 euro per jaar – een bedrag dat maar net de onkosten dekt. Dit seizoen waren er eigenlijk te weinig cursisten, het kon nog net. Voor wie een spade dieper wil spitten: het zou heel jammer zijn als deze mogelijkheid verdwijnen zou.
In bijgaande mini-interviews ondervroeg ik mijn eerstejaars medecursisten en mijzelf over hún en mijn motivatie om de cursus te volgen.
Wil je meer weten over die cursus Theologie voor Geïnteresseerden: tvg-groningen.nl
Marijke Diesemer
“Ik kom niet uit een bepaalde kerkelijke traditie… Ik ben in mijn naaste omgeving omringd door mensen die veel weten van het geloof, maar ik kon steeds maar niet vatten wat er gebeurt in zo’n kerk. Een vast grond onder de voeten krijgen, dat was mijn voornaamste beweegreden. Ik ben steeds zoekende geweest – ik ben niet zo’n kerkganger zoals de meesten van jullie en ik vind de Bijbel maar een moeilijk boek. Hoe moet je die lezen? Dat kun je misschien ook wel in een preek beluisteren, maar dat gaat dan over één tekst en niet over samenhang en achtergrond. Ik kom hier om te luisteren en ervaringen uit te wisselen, en dat lukt juist in deze groep en met deze docenten heel aardig. Alleen al dit interview, jullie leren kennen in dit groepsgesprek, is voor mij al heel waardevol.”
Tara Verhaeg
“Afgelopen jaren zijn er helaas veel mensen in mijn binnenste cirkel overleden, daardoor kwam ik op een zoektocht naar troost en betekenis; zo kom je al snel aan bij geloof. Als kind geloofde ik immers wel in God, maar als tiener verloor ik het geloof. Dat kwam onder andere door niet genoeg onderbouwde antwoorden te krijgen op mijn vragen over God en het voelde in strijd met de wetenschap. Nu kwam ik voor een herziening te staan over mijn idee van geloven als een volwassen vrouw en niet als een kind. Het boek On Consolation: Finding Solace in Dark Times van Michael Ignatieff wakkerde grote vragen bij mij aan over geloof, acceptatie van troost en hoe het ons kan steunen in duistere tijden. Bijvoorbeeld hoe de psalmen ons kunnen troosten, zelfs als men niet gelooft in God. Wat is dat toch? Hoe kan dat? Hierdoor werd ik nieuwsgierig en wilde ik graag leren en vragen kunnen stellen in een open omgeving. Na een oriëntatieles te hebben bijgewoond, kwam ik tot de conclusie dat ik een goede plek heb gevonden om te leren en te kunnen groeien in mijn eigen tempo, samen met mensen vanuit verschillende richtingen.
“Of deze cursus nu al iets heeft gedaan met mijn geloof? Bevrijdend, zo wil ik het omschrijven. Ik dacht altijd dat je pas naar de kerk mocht gaan of gelovig bent als je bepaalde dingen ‘heilig’ geloofde op een bepaalde manier, maar nu weet ik dat je relatie tot God persoonlijk is en niet gebonden aan al de dogmatische leervormen die ik voorheen associeerde met het christendom.”
Lilian de Wit
“Ik kom al mijn leven lang in de kerk, maar ik mis daarin iets. Ik had een hevige behoefte aan verdieping, naar meer. En ik moet zeggen: ik neem wat ik hier hoor gulzig in me op. Er gaat een wereld voor me open. Nadeel is misschien wel, dat ik nog wat verder van mijn eigen kerkelijke gemeente kom te staan – daar lezen ze de Bijbel echt nog op een ouderwetse, letterlijke manier, van kaft tot kaft. Dat vond ik hiervoor al te beperkt, maar nu eigenlijk helemaal. Ik vind het nu wel lastig om toch naar diezelfde kerk te blijven gaan. Ik zoek en vind in deze groep medezoekers, mensen met wie ik de diepte durf in te gaan. En dat wil heel wat zeggen… Van tevoren had ik er ontzettend tegenop gezien om in zo’n groep te komen, was ik bang dat ik het weer benauwd zou krijgen. Die angst is niet terecht gebleken – ik voel me veilig en ben niet bang om mijn vragen te stellen.”
Fokko Oldenhuis
“Mijn vrouw volgde eerder al de cursus, die kwam elke maandagavond enthousiast thuis en dan praatten we honderduit daarover na. In die gesprekken hoorde ik allerlei dingen die ik nooit in de preken hoorde van de kerk waarvan ik jarenlang lid ben geweest (vrijgemaakt gereformeerde kerk), en die mijn nieuwsgierigheid wekten en mijn ogen openden. Eén van de dingen die me in de cursus opvielen: docenten spreken niet vanuit vaste zekerheden, van: zo-is-het-en-niet-anders of ‘ik weet het beter’, maar ze hebben oog voor het mysterie van het geloof. Niet de rationele kennis staat voorop (die heb ik echt wel in mijn kerk opgedaan). De wisselwerking tussen elkaar en de docent geeft chemie. Dat zoek ik nu ook in de kerk: niet alleen de Bijbel moet opengaan, maar ook je hart… Hoe kun je van belang worden voor de burger in de stad? Die verbinding zoek en vind ik nu in de PKN Nieuwe Kerk in Groningen. Die troost – het mysterie van het geloof dat voor elke stadmens even waardevol is – heb ik vroeger in de kerk vaak gemist. Ik kom vanuit een heel andere hoek dan de andere cursisten – ik zoek niet zozeer kennis. En ja, ook daarin voorziet deze cursus, in die inspiratie.”
Petra Vogl
“Ik was altijd al geïnteresseerd in de geschiedenis van de Bijbel, hoe hij is ontstaan, hoe cultuurbepalend hij geweest is. Dat hoor je nooit in een kerkdienst. Hoe lees ik die Bijbel? Hoe denken en geloven we zoals we denken en geloven? Ik ben van huis uit lutheraan, maar ben op een katholieke kostschool geweest. Ik heb veel met beide tradities. Mijn beide ouders waren atheïst maar ik heb van kinds af aan al wel geloofd in God. Ik ben dan ook niet zozeer op zoek gegaan naar geloof, maar naar weten, naar achtergrond.”
Reinder de Jager
Ter afsluiting ikzelf dan: ik heb op mijn 21ste de kerkdeur hard dichtgeslagen, om pas na mijn 50ste terug te keren – weliswaar naar dezelfde kerk die ik verlaten had, maar die intussen toch zeer veranderd was. Ik merk bij mezelf dat oude beelden van het geloof, uit mijn jeugd, als klippen nog omhoogsteken, en dat die mij alsnog kunnen openscheuren. Door op deze manier te horen en te lezen over moderne theologie hoop ik niet alleen die scherpe rotspunten te kunnen mijden, maar merk ik ook daadwerkelijk dat heel langzaam geloof een nieuwe inhoud voor me krijgt – juist door er in zo’n open groep met mensen van heel verschillende achtergrond over te praten. Dat heeft me dat halve jaar cursus nu al opgeleverd, en dat is toch het vermelden waard. Ik ga elke maandagavond nieuwsgierig op weg en kom aan het eind van de avond vol van gedachten, inzichten en enthousiasme thuis.
Dit artikel verscheen eerder in Kerk in Stad 8 – 2023 – kerkinstad.nl