In gesprek met de visienota | Opinie
Het viel ons op dat de visienota ‘Van U is de toekomst’ nogal antropocentrisch gericht is. Op de schaarse plekken dat de schepping en het klimaat aan de orde komt, wordt enkel de verantwoordelijkheid van de mens ten aanzien van de schepping belicht. Dat de mens in de schepping een plek inneemt samen met al wat leeft en de daarmee gepaard gaande verbondenheid en onderlinge afhankelijkheid wordt niet expliciet genoemd.
De grondtoon in deze nota is: ‘Je leeft van wat je ontvangt’ uitgedrukt in het theologische woord genade. Vijf aspecten van genade worden genoemd: Genade bevrijdt, genade corrigeert, genade volstaat, genade motiveert, genade ontspant.
Met het oog op de plek van de Schepping stellen wij voor om er nog een aspect aan toe te voegen: genade verbindt. We hebben ons hiervoor laten inspireren door de pauselijke encycliek Laudato Si’.
Genade verbindt
Genade breekt open naar besef dat alles wat leeft onder de genade van God valt. Niet ik meer dan de ander, niet de ander meer dan ik. Niet alleen de mens: alle wezens van het universum, die geschapen werden door dezelfde Vader, door onzichtbare banden verbonden zijn en een soort universele familie vormen, een schitterende gemeenschap die ons aanzet tot een heilig, teder en nederig respect. De aarde is wezenlijk een gedeelde erfenis, wiens vruchten bestemd zijn voor iedereen.
De schepping is een gave, een geschenk dat verwondering, verbondenheid en zorg, en eerbied oproept. De mens is er een onderdeel van en neemt een bescheiden plaats in.
Psalm 104: “Zend uw adem… zo geeft u de aarde een nieuw gelaat”.
5 Leven en loven in Gods Schepping Leven uit verwondering
De schepping is een gave, een geschenk dat verwondering, verbondenheid, zorg en eerbied oproept. De mens is er een onderdeel van en neemt een bescheiden plaats in. Deze insteek gaat verder dan enkel het rentmeesterschap, waarbij op de loer ligt dat de mens zich boven de schepping verheft. De schepping is een gave en roept in eerste instantie doxologie op: verwondering en lofprijzing.
We kijken te veel met een eenzijdig technocratische en antropocentrische bril op. Geloof en spiritualiteit leren op een andere manier kijken en ervaren. Als geloofsgemeenschappen kunnen we dat uitdragen en oefenen. Zoeken naar wegen om onze onderlinge verbondenheid en afhankelijkheid te belichten en te ervaren. We kunnen ons in dit opzicht laten voeden en inspireren door andere culturen.
Het recent verschenen IPCC-klimaatrapport toont aan hoe urgent de klimaatcrisis is, hoe dringend de situatie vraagt om ingrijpende maatregelen en oplossingen. Uiteraard daagt de problematiek ons op individueel en persoonlijk niveau uit om te focussen op ecologische bewustwording en bekering en transformatie in leefstijl, consumptie en productiepatronen.
Maar er ligt ook een grote verantwoordelijkheid bij het bedrijfsleven en bij de politiek. In dit publieke domein kunnen kerken ook een kritische stem laten horen.
De kreet van de aarde is gekoppeld aan de kreet van de armen, een ecologische benadering sluit altijd een sociale benadering in (God de Schepper en God de Bevrijder). Er zijn wereldwijd al veel mensen die lijden onder klimaatverandering. Als geloofsgemeenschappen hebben we hier een belangrijke diaconale taak door te groeien in het horen van deze kreten, de samenhang scherper waar te nemen, onder de aandacht te brengen en in te zetten op gerechtigheid en heelheid van de Schepping.
Op microniveau, wat kunnen we zelf, en op macroniveau. Als kerken hebben we juist in het klimaatdebat een belangrijke publieke functie door ons uit te spreken voor ecologische bewustwording en bekering in leefstijl en aandacht te vragen voor de samenhang tussen armoede en het lijden onder klimaatverandering.
Namens Groen Geloven Groningen,
Ds. Anita Akkerman, predikant PG Groningen, wijkgemeente Zuid.
www.groengelovengroningen.nl
