Een hulpvraag voor de diaconie: energiearmoede. Wat nu?

Hoe kun je als kerk mensen helpen die in de problemen raken door stijgende (energie)prijzen? Diakenen kunnen een coördinerende rol in hebben, maar hier ligt een gedeelde verantwoordelijkheid voor de hele kerkgemeenschap. Stimuleer gemeenteleden alert te zijn en aandacht en zorg voor elkaar te hebben.

Als kerk kun je verschillende insteken kiezen om te helpen bij energiearmoede:

• Mensen bijstaan die financieel niet meer rondkomen. Bijvoorbeeld door middel van voedselbonnen, (energie)noodfondsen oprichten en andere vormen van concrete en directe ondersteuning waar nodig. Dat kan ook betekenen: doorverwijzen naar gespecialiseerde organisaties en de burgerlijke gemeente, waar voorzieningen en deskundigheid zijn om met deze problemen om te gaan. Stem noodvoorzieningen altijd af met de burgerlijke gemeente om te voorkomen dat mensen gekort worden in hun uitkering.
• Bijdragen aan structurele oplossingen voor (energie)armoede. De kerk als initiatiefnemer om met verschillende partijen om de tafel te gaan in jouw dorp/stad/gemeente. Denk aan de gemeente, welzijnswerk, energiebedrijven, woningcorporaties, Schuldhulpmaatje en verschillende kerkelijke en religieuze groepen. Insteek is dan om tot langetermijnoplossingen te komen. De regie ontbreekt namelijk, hoewel organisaties het probleem wel zien. De burgerlijke gemeente wacht doorgaans op wat landelijke overheid doet.

Beide insteken zijn hard nodig. Welke je ook kiest: vergeet niet om eerst gewoon te luisteren als er iemand bij je aanklopt. Ieders verhaal is uniek en een luisterend oor is al heel waardevol.

Maar dan: je wilt iets doen, voor een individu of structureel. Waar en hoe kun je beginnen? Hoe kan deze (en andere) hulp er concreet uitzien? Wat vraagt dit van kerk/ diaconie? Met wie zou je kunnen samenwerken? Zijn er andere goede voorbeelden? Veel info kun je vinden op: kerkinactie.nl/energie (het artikel is van de vorige winter, maar veel is nog steeds relevant). In dit artikel staat ook het voorbeeld van Apeldoorn: daar organiseerde de kerk een herverdeling van de energiecompensatie. Hier download je het draaiboek van Apeldoorn.

Welke regelingen zijn er vanuit de gemeente en de landelijke overheid?

1. Energieplafonds vanaf 1 januari.
2. € 190,- vaste korting voor energiekosten voor elk huishouden in de maanden november en december 2022.
3. Een eenmalige energietoeslag, aan te vragen bij de gemeente. Hier vind je informatie hierover op de website van Rijksoverheid.

Zo vraag je de energietoeslag aan per gemeente:

4. Inmiddels zijn er in (veel) gemeenten ook subsidies verkrijgbaar tot 120% van de bijstandsnorm voor energiebesparende maatregelen (ook zonnepanelen), tot soms wel € 2500,-. Evenals gratis advies en een quick scan voor je huis hoe je nog meer kunt besparen of voor welke andere subsidies je mogelijk in aanmerking komt. 
Via www.jouwbespaarcoach.com kun je daar alles over vinden. Ook welke gemeenten hieraan meewerken.  

Vermoed of weet je dat iemand in de schulden is gekomen? Op deze website van de overheid staat veel informatie over wat je kunt doen.

Breng het onderwerp ter sprake in de gemeente

• … hoe ongemakkelijk dat ook is! Lees hier meer over ongemakkelijke gesprekken in de kerk.
• Toon cijfers, bijvoorbeeld van www.armoedegroningen.nl en www.armoededrenthe.nl.
• Gebruik Taboedoorbrekers (gesprekskaarten) in groepen, kringen of de kerkenraad: bestel gratis op www.samenhartvoormensen.nl.
• Nodig de diaconaal consulent armoedebestrijding in de kerk uit voor een gemeenteavond, kring of dienst (zie onderaan).
• Vraag de kerkenraad om hier bewust beleid voor te maken (de diaconaal consulent kan hierbij helpen).
• Benoem met regelmaat dat je snapt dat mensen hier liever niet over praten, erken schaamte, angst, trots, stress en de gevolgen van geldzorgen.
• Hang signaalposters in de kerk op: bestel gratis op www.samenhartvoormensen.nl.
• Roep gemeenteleden op om hierin op elkaar te letten en alert te zijn op kruispunten in het leven van de mensen om zich heen: verlies van partner, verandering van baan of inkomen, scheiding, gezinsuitbreiding, bij ziekte en nu ook bij verandering van energiecontract.
• Schakel de diaconaal consulent in om workshops te geven om hierover te durven praten.
• Nodig in de kerk een ervaringsdeskundige uit die zijn/haar verhaal vertelt.

Tips voor diaconieën

• Klaas van der Kamp, classispredikant Overijssel-Flevoland hield een webinar over dit energiearmoede. Een verslag daarvan (met gestelde vragen) zijn te vinden op zijn website, evenals verwijzingen naar verschillende artikelen en goede informatie voor kerken.
• Ga op zoek in jouw gemeente naar een netwerk over armoede. Of onderzoek of er een armoedepact is.
• Ga het gesprek aan met de armoedebeleidsmedewerker van de gemeente. Vraag hem of haar wat er al is (qua netwerk) waar je mogelijk bij aan kunt sluiten. Niet alleen voor energiearmoede interessant.
• Je kunt ook op zoek naar de Arme Kant in jouw regio.
• Via Kerk in Actie kun je meer informatie vinden hoe je een noodfonds kunt opzetten en wat er allemaal bij komt kijken.
• Wijs mensen op de mogelijkheid om hulp te vragen via de website, in een nieuwsbrief of in de hal van het kerkgebouw. (NIET: meld je bij de diaconie. WEL: waar mensen zich ANONIEM kunnen melden; overleg met lokale welzijnsorganisatie om de juiste contactgegevens (bijv. van een ervaringsdeskundige) te plaatsen.
• Wijs mensen ook op de volgende websites, waar je anoniem mogelijkheden kunt vinden voor de eerste stappen bij geldzorgen: geldfit.nl (anonieme test & lokale hulporganisaties), moneyfit.nl (hetzelfde speciaal voor jongeren), wijgaanhetfikksen.nl (anoniem koppelen aan een buddy).
• Maak samen met gemeenteleden een overzicht van organisaties in jouw omgeving die hulp bieden, zoals Humanitas Thuisadministratie, Schuldhulpmaatje, ervaringsdeskundigen, etc.

Wil je meer weten? Advies nodig? Vragen?

Bel/app/mail gerust met:
Christiaan Dekker, diaconaal consulent armoedebestrijding PKN Groningen-Drenthe
christiaandc@classisgroningendrenthe.nl
06 38 77 20 33